رقيب‌سازي براي چاي ايراني

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی نوش آنلاین، چاي وطني و دسترنج كشاورزان زن و مرد ايراني به آرامي به حاشيه كشيده مي‌شود؛ حاشيه‌اي كه شايد باعث شود در سال‌هاي آينده فاتحه چاي توليد داخل را بخوانيم و حكم فراموشي آن را صادر كنيم. سايه مافيا بر چاي ايراني هنوز كوتاه نشده بود كه اين روزها اخبار غيرمنتظره‌اي درخصوص معافيت چاي وارداتي از ماليات بر ارزش افزوده نيز به گوش مي‌رسد. در اين ميان قاچاق چاي نيز ركورد مي‌زند و به گفته رييس سازمان چاي سالانه ۳۰ تا ۳۵ هزار تن چای به صورت غیررسمی‌یا قاچاق وارد کشور می‌شود. اين دغدغه‌ها حالا به شكلي براي مسئولان مربوطه طبيعي شده و عكس‌العمل آن‌ها در مقابل اين اخبار يا منفعلانه است يا سعي مي‌كنند چيزي نگويند. معافيت ماليات بر ارزش افزوده چاي وارداتي حرف و حديث‌هاي‌بسياري به دنبال داشت و از سوي نمايندگان مجلس و مسئولان مورد واكنش قرار گرفت اما در اين ميان برخي‌ها، مخالفت‌هاي مطرح شده در اين زمينه را جوسازي دانسته و معتقدند كه معافيت ماليات چاي خارجي تاثيري بر چاي داخلي نخواهد داشت.

بي انگيزگي

باغات چای ايران سال‌های سال است که دایر هستند؛ يعني از زماني كه كاشف السطنه نخستين بذر چاي را وارد ایران کرد. اين گياه به عنوان یک گیاه غیربومی، بازار مصرف خوبی در ایران داشته‌است. دولت باید انگیزه کشاورز را برای نگهداری و احیای باغات چای بالانگه‌دارد. اما متاسفانه سال‌هاست كه برای احیای باغات چایِ کشور اقدامی‌صورت نگرفته و تازماني كه دولت برای بالابردن انگیزه تولید چایکاران اقدامی‌نکرده باشد، طبیعی است که کشاورزان برای تغییر کاربری زمین‌های خود تمایل نشان بدهند. به ‌گونه‌اي كه تغییر کاربری زمین‌های چایکاری و تبدیل آن به ویلاهای توریستی به سير صعودي خود ادامه دهد.

مخالفت با معافيت

رییس سازمان چای ایران نيز گفته است ما معتقدیم باید تا جایی که می‌توانیم تولید داخل را حمایت کنیم اما متاسفانه پایین آوردن هزینه واردات باعث کاهش قدرت رقابت چای تولید داخل می‌شود.گمرک ایران در نامه‌ای به مدیران اجرایی این دستگاه اعلام کرد، در برنامه ششم توسعه واردات و توزیع چای خارجی از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده بر اساس اعلام معاون سازمان امور مالیاتی، معاف است. پیشتر معافیت مالیات بر ارزش افزوده برای چای صادراتی اعمال می‌شد اما این‌بار با بخشنامه‌ گمرک این معافیت به شکل غیرمنتظره‌ای شامل حال انواع چای خارجی و وارداتی شده است. محمد ولی روزبهان، رییس سازمان چای ایران در پاسخ به پرسشي مبنی بر اینکه بر چه اساسی و به چه دلیلی این بخشنامه اجرایی می‌شود،‌ گفت:‌ در نامه‌ای که از سوی مدیرکل مراکز واردات مناطق آزاد و ویژه اقتصادی ارسال و توسط گمرک جمهوری اسلامی‌ابلاغ شده است،عرضه و واردات انواع چای خارجی از تاریخ لازم الاجرا شدن قانون برنامه ششم توسعه از پرداخت عوارض مالیات بر ارزش افزوده معاف می‌شود اما به اعتقاد ما هر گونه کاهش هزینه برای واردات می‌تواند رقابت تولید داخل با محصولات خارجی را با مشکل روبه رو سازد و به نوعی کاهش دهد. اگر این بخشنامه عملی نمی‌شد، وضعیت بازار برای تولید ایرانی بهتر بود.

كاهش رقابت پذيري

روزبهان مي‌گويد:‌ ما معتقدیم با بستر سازی که صورت گرفته، چای ایرانی سالم و عاری از سموم شیمیایی است و باید با توجه به منویات مقام معظم رهبری و در جهت سیاست‌های اقتصاد مقاومتی گام برداریم. سازمان چای ایران در این خصوص اعتراضاتی را با وزارتخانه مربوطه مطرح می‌کند‌ زیرا معتقد است که این اتفاق به ضرر تولید داخلی تمام می‌شود. در آینده نزدیک این مساله را از طریق وزارت جهادکشاورزی و بخش معاونت بازرگانی مطرح می‌کنیم تا مشکلات را در قالب اعتراض به این بخشنامه اعلام کنیم تا آن‌ها این موضوع را پیگیری کنند. البته تاریخ این نامه مربوط به نهم بهمن می‌شود و بخشنامه از سوی گمرک بوده و مصوبه دولت نیست. بنابراین اینکه عملیاتی شود یا خیر مشخص نیست، باید از بخش واردات بپرسیم و فکر می‌کنیم در عمل اجرا شده باید از واردکنندگان سوال شود. این موضوع را که واردات باید وجود داشته باشد و در کشور به آن نیاز داریم کتمان نمی‌کنیم، به دلیل اینکه تولید ما یک چهار مصرف واقعی ماست، بنابراین برای تامین كمبود باید واردات داشته باشیم. باید وارداتی انجام شود تا رقابت در بازار شکل بگیرد اما در این میان کاهش هزینه‌های واردات و بخشنامه فعلی، رقابت پذیری را کاهش می‌دهد و به تولید داخلی آسیب می‌زند.

کاهش ۳۰ درصدی تولید چای در کشور

ارديبهشت امسال نماینده مردم رشت در مجلس گفت: تولید چای ایرانی از ۶۰ هزار تن در سال به ۲۰هزارتن رسید و اگر تمهیدات اقتصادی مناسبی در این راستا برای حمایت از چایکاران اندیشيده نشود، باید به زودی فاتحه چای ایرانی را خواند. چای ایرانی تنها یک چهارم بازار مصرفی کشور را تامین می‌کند. عقب نشینی درخودکفایی چای پیامد منفی همچون تغییرکاربری اراضی کشاورزی به ویلا و سیر نزولی تولید را در پی دارد. قدرت نفوذ برخی افراد، عاملی برای تغییرکاربری باغات چای به ویلا به‌شمار می‌آید.

مافياي همچنان پرقدرت

جبارکوچکی نژاد درباره وضعیت تولید چای درکشور،گفت: میزان تولید چای با بازار مصرفی کشورهمخوانی ندارد، بنابراین سیستم مدیریتی کشور باید با تنظیم بازار تولید،خارج شدن از وابستگی به واردات چای را رقم بزند. به گفته او واردات گسترده چای توسط مافیا شکل می‌گیرد. باوجود قوانین محکم جلوگیری از تغییرکاربری درباغات چای اما برخی افراد با نفوذی که دارند، باغات چای را با تغییر کاربری تبدیل به ویلا می‌کنند. یکی از بهترین راهکار برای بهبود وضعیت چایکاران، ارائه وام با تسهیلات کم بهره توسط صندوق حمایت از چای است تا بتوان با تسهیلات کم بهره ، افزایش سطح تولید چای را در صنعت کشاورزی رقم زد.

سوال یک نماینده از وزير

اين اواخرنيز نماینده لنگرود در مجلس ضمن انتقاد از معافیت واردکنندگان چای از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده، گفت: در برنامه ششم توسعه برای حمایت از تولید داخل، توزیع و تولید چای و برنج داخلی از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده معاف شدند. اما در حال حاضر نيز واردکننده چای را با استفاده از این قانون از پرداخت مالیات معاف کرده‌اند. مسئولان وزارت اقتصاد همواره ‌بيان می‌کنند که نگاه‌مان به مالیات است اما زمانی که پای چند واردکننده که در دستگاه‌های اجرایی نفوذ دارند به میان می‌آید، پای‌شان می‌لرزد.

سوء استفاده از قانون

مهرداد بائوج لاهوتی با تاکید بر اینکه معافیت مالیاتی واردکنندگان چای سوء استفاده از قانون است، مي‌گويد: وارد کنندگان چای با توجه به اینکه سود خوبی عایدشان می‌شود،بنابراين باید هم مالیات بر ارزش افزوده و هم تعرفه واردات چای را بپردازند. مسئولان دم از ایجاد اشتغال می‌زنند اما اقدامات، سیاست‌گذاری‌ها و عدم حمایت مسئولان از کشاورزان سبب شده تا ‌هفت هزار هکتار از زمین‌های چای تغییر کاربری دهند.

پيگيري مجلس و ارجاع پرونده به قوه قضاييه

او ادامه مي‌دهد:‌ تولید چای خشک کشور از ۶۰ هزار تن به ۲۵ هزار تن کاهش یافته است. سالانه حدود ۱۰۰ هزار تن چای به کشور وارد می‌شود که از این میزان ۷۰ هزار تن با مجوز وزارت جهاد کشاورزی و باقی مانده آن به صورت قاچاق و متاسفانه از مبادی رسمی‌وارد کشور می‌شود. با توجه به اینکه چای‌های قاچاق که وارد کشور می‌شوند، مجوز‌های لازم را از وزارت بهداشت و سازمان استاندارد ندارند ،پس از لحاظ بهداشتی مورد تایید نیستند. بنابراين درباره معافیت واردکنندگان چای از پرداخت مالیات بر ارزش افزوده از وزیر اقتصاد و امور دارایی سوال کرده‌ایم. این موضوع را از طریق اعمال ماده ۲۳۶ آيین‌نامه داخلی مجلس پیگیری می‌کنیم و در صورتی که اظهارات وزیر قانع کننده نباشد، پرونده به قوه‌قضايیه ارجاع می‌شود.

تسريع نابودي باغات

مصطفی شریف، اقتصاددان حوزه کشاورزی و استاد دانشگاه نيز معتقد است: با معافیت واردات چای خارجی از پرداخت مالیات برارزش افزوده، چایکاران داخلی بیش از هرزمان دیگری انگیزه خود را برای ادامه فعالیت از دست خواهند داد و در این شرایط دولت باید از طریق ایجاد انگیزه در چایکاران، جلوی نابودی باغات چای را بگیرد.

حاشیه‌سازی برای چای داخلی

اما در اين ميان برخي‌ها، مخالفت‌هاي مطرح شده در زمينه معافيت ماليات بر ارزش افزوده چاي خارجي را جوسازي دانسته و معتقدند كه معافيت ماليات چاي خارجي تاثيري بر چاي داخلي نخواهد داشت. يكي از اين افراد محمدرضا مقدسی،‌ رییس اتحادیه چای است. او در اين زمينه به «قانون» مي‌گويد: من نمي‌دانم بر چه اساس و معياري مي‌گويند كه حذف ماليات بر ارزش افزوده چاي خارجي موجب ضرر و زيان چاي توليد داخل مي‌شود؟ اين بحثي است كه در فضاي مجازي نيز منتشر شده است. گفتني است كه توليد چاي داخلي تنها يك پنجم مصرف چاي در داخل كشور است. با اين آمار معافيت ماليات واردات چه تاثيري مي‌تواند بر مصرف چاي داخلي داشته باشد؟

معافيت ماليات به نفع چاي داخلي!

مقدسي خاطر نشان مي‌كند:‌ در حال حاضر ميزان مصرف چاي داخلي در كشور ۱۰۰ هزار تن است. از اين ميزان حدود ۶۰ تا ۷۰ هزار تن واردات قانوني چاي و ۲۰ هزار تن واردات غيرقانوني و قاچاق است. دولت بايد جلوي چاي قاچاق را بگيرد. با افزايش نرخ دلار حدود پنج هزار تومان قيمت چاي خارجي با چاي داخلي تفاوت قيمت پيدا كرده است. بنابراين حذف ماليات ارزش افزوده هيچ تاثيري بر توليد داخل نخواهد داشت. اين اتفاق به نفع چاي داخل است. به اين ‌دليل كه عده‌اي قادر به خريد چاي خارجي نيستند و قشر خاصي چاي خارجي مصرف مي‌كنند؛ به اين ترتيب ۵۰درصد از ايرانيان چاي داخلي مصرف مي‌كنند. آن بخش از چاي داخلي كه كيفيت مناسبي دارد،حدود ۱۰ تا ۱۵ هزار تومان و در شمال كشور تا ۲۰ هزار تومان به فروش مي‌رسد. با بخشنامه گمرك و اعمال معافيت ماليات بر ارزش افزوده، چاي خارجي حدود ۱۵۰۰ تومان كاهش قيمت خواهد داشت. البته اين بخشنامه مربوط به قانون ‌پنج‌ ساله برنامه‌ششم توسعه مي‌شود؛ بنابراين دولت،‌ مجلس و شوراي نگهبان آن را تاييد كرده‌اند و قرار بود كه اين قانون از ابتداي سال ۹۶ اجرايي شود اما با ۱۱ ماه تاخير اكنون اجرايي شده است.

جو سازي

او در پاسخ به اين پرسش كه چرا معافيت ازماليات واردات چاي كليد خورد، مي‌گويد: به‌دليل اينكه قيمت پايين بيايد و به مصرف‌كننده فشار وارد نشود. از آنجايي كه برخي محصولات مانند برنج، ‌قند و… ارزش افزوده ندارند، بنابراين محصولاتي كه در اين ميان لازم و ملزوم يكديگرند، نبايد ماليات بر ارزش افزوده داشته باشند. اين يعني ‌پنج سال پول بي‌خود از واردات چاي گرفتند و حالا پس از پنج سال متوجه اين اشتباه شدند و آن را اصلاح كردند. به اعتقاد بنده اينكه با معافيت ماليات واردات، ‌توليد داخلي متضرر مي‌شود، جوسازي است و صحت ندارد. ماليات حذف شده و اين اتفاق ضرري به توليد داخلي وارد نمي‌سازد. تمام محصول توليد داخل چاي مصرف مي‌شود. اينكه مي‌گويند چاي روي دست كشاورزان مانده است،‌ دروغ است؛ اين چاي مربوط به سنوات قبل مي‌شود. اكنون چاي در انبارها وجود ندارد. ميزان چاي داخلي مخلوط و بي‌كيفيت كاهش پيدا كرده و اين كيفيت نسبت به ‌پنج سال قبل بهتر شده است. با اين وجود هر سال شاهد افزايش كيفيت چاي هستيم. پيش از اين بر روي كميت كار مي‌شد اما حالا توجه به كيفيت بيشتر شده است. در آينده با بالا رفتن قيمت چاي خارجي مصرف چاي داخلي افزايش پيدا مي‌‎كند و چاي داخلي مورد استقبال بيشتري قرار مي‌گيرد.

منبع: قانون