از همان روزهای اول تشکیل جنین در وجود مادر، تغییرات زیادی در بدن او رخ میدهد که به کمک آنها میتوان به بارداری مادر پی برد. بعضی از این علایم تجربه شدنی هستند اما نمیتوان به آنها اعتماد کامل داشت. از این رو باید آزمایشاتتشخیص بارداری انجام شود. به طور کلی از دو طریق میتوان بارداری را تشخیص داد. از طریق خون یا ادرار. اساس هر دوی این آزمایشات تشخیص بارداری، تایید وجود هورمون گونادوتروپین جفتی انسان (HCG) در بدن مادر است.
این هورمون، هورمونی است که از همان ابتدای تشکیل جنین در بدن مادر، تولید میشود و در نتیجه سریعترین روش ممکن برای تشخیص بارداری است. تشخیص سریع بارداری موضوع بسیار مهمی است. زیرا بسیاری از مواقع نیاز است که از همان ابتدا اقدامات درمانی صورت بگیرد. از این رو باید هر چه سریعتر به آن پی برد. در ادامه بیشتر در مورد آزمایشات تشخیص بارداری توضیح میدهیم.
آزمایشات تشخیص بارداری براساس ادرار
تشخیص بارداری از روی ادرار به دو صورت انجام میشود: یکی در خانه و توسط بی بی چک و دیگر در آزمایشگاه.
بی بی چک
این تست یک تست خانگی برای تشخیص بارداری است. شما میتوانید بی بی چک را از داروخانهها خریداری کنید. برای استفاده از آن باید ادرار را در یک لیوان جمع کرده و بعد توسط قطره چکان مخصوص، روی نشانگر تست بریزید. در بیشتر این تستها بعد از گذشت دو دقیقه در صورت بارداری دو خط و در غیر این صورت یک خط روی آن تشکیل میشود.
کار با این تستها بسته به نوع تست میتواند متفاوت باشد. حساسیت هر تستی متفاوت است. بعضی از آنها حتی میتوانند بارداری را از چند روز قبل از پریود هم تشخیص دهند. با این حال بیشتر آنها را باید بعد از چند روز تاخیر افتادن در بارداری استفاده کرد. حساسیت تست بی بی چک از طریق عددی بین 10 تا 40 mIU/ml نشان داده میشود. این عدد مقدارِ هورمون HCG در بدن مادر است. به هر نسبت که این عدد کمتر باشد، حساسیت تست بیشتر میشود.
مشکل این تست این است که در موارد متعددی، پاسخ منفی کاذب دارد. یعنی با وجود آنکه زن باردار است، اما تست آن را تشخیص نمیدهد. به همین خاطر اگر از تاریخ عادت ماهانهتان گذشته است بهتر است از آزمایشات تشخیص بارداری دقیقتری استفاده کنید.
آزمایش ادرار بیمارستانی
به دلیل خطاهای زیادی که بیشتر زنان در استفاده از بی بی چک انجام میدهند بسیاری از مواقع نمیتوانند از بارداری خود آگاه شوند. استفاده از این تست به پیروی از دستورالعملهای خاصی نیاز دارد و گاهی مواقع انجام ندادن حتی بعضی از کارهای بسیار کوچک میتواند منجر به بروز خطا شود. مثلا نوشیدن و خوردن مواد غذایی منجر به رقیق شدن ادرار میشود. در نتیجه تست ادرار نتیجه مثبتی نخواهد داشت. از این رو تستهای ادرار آزمایشگاهی به وجود آمدهاند. از آنجایی که این آزمایش زیر نظر دکتر انجام میشود، عواملی که باعث ایجاد خطا در تست میشوند حذف شده و نتیجه دقیقتر است. این آزمایش هم بر اساس میزان هورمون HCG در خون انجام میشود. با وجود آنکه جواب تست آزمایش ادرار آزمایشگاهی از بی بی چک طولانیتر است، اما تا 97 درصد دقیق است.
آزمایشات تشخیص بارداری براساس خون
در روش تشخیص بارداری از طریق خون هم هدف بررسی هورمون HCG در خون مادر است که به دو صورت کمی و کیفی انجام میشود. در روش کمی مقدار دقیق این هورمون تعیین شده و در روش کیفی، فقط به بودن یا نبودن آن در خون اشاره میشود. این روش در آزمایشگاهها انجام میشود. بیشتر زنانی که تست بی بی چک آنها مثبت میشود، با انجام این آزمایش، اطمینان بیشتری از بارداریشان پیدا میکنند.
یکی دیگر از مزایای آزمایش خون، این است که زودتر از بی بی چک قابل استفاده است. یعنی حتی چند روز قبل از عادت ماهانه نیز میتواند به شما بگوید باردار هستید یا خیر. از مشکلات این آزمایش این است که فقط در آزمایشگاه قابل انجام است، هزینهی بیشتری دارد و جواب آن دیرتر مشخص میشود.
نتایج آزمایشات تشخیص بارداری
شروع بارداری با علایم خاصی همراه است مانند قطع روند قاعدگی، خستگی زیادی، ادرار بیش از حد نرمال، احساس سفتی در سینهها، حالت تهوع و … این علایم در بیشتر زنان در اوایل بارداری تجربه میشود. با این حال داشتن آنها لزوماً به معنای بارداری نیست. به ویژه در زنانی که مدت طولانی برای بارداری اقدام میکنند، ممکن است به صورت عصبی این علایم را تجربه کنند اما باردار نباشند. با این حال بهتر است با دیدن این علائم به سراغ آزمایشات تشخیص بارداری بروید. اما باید در نظر داشته باشید که نتایج تشخیص بارداری اگر در زمان یا شرایط خاصی انجام شود، ممکن است دچار اشتباه شوند. هم نتیجهی مثبت کاذب ممکن است و هم منفی کاذب.
نتیجهی مثبت کاذب زمانی رخ میدهد که:
یائسگی رخ داده باشد یا نزدیک باشد.
تست بلافاصله بعد از سقط جنین انجام شده باشد.
بارداری خارج از رحم که در آن تخم تشکیل شده اما به رحم نچسبیده است.
مشکلات تخمدانها و وجود کیستهای تخمدانی
نقص در ایمونوگلوبولین A که یک آنتی بادی ضروری در سیستم ایمنی است.
بیماری ترفوبلاستیک بارداری
نئوپلاسم ترفوبلاستیک بارداری
بعضی از انواع سرطان مانند سرطان مثانه و مجاری ادراری، سرطان کلیه و سرطانهای سیستم گوارشی
و نتیجهی منفی کاذب زمانی رخ میدهد که:
تست بعد از دریافت داروهای آرامش بخش یا ضد انعقاد خون انجام شود.
تست در حالتی انجام شود که ادرار در اثر مصرف غذا و نوشیدنی رقیق شده باشد.
زمانی که تازه چند روز قاعدگی به تاخیر افتاده باشد.
عدم صبر کردن کافی بعد از انجام تست
بعلاوه مصرف بعضی از داروها میتواند مانع از نتایج درست در تستهای بارداری شود. بعضی از این داروها عبارتند از:
پرومتازین، (مخصوص درمان آلرژی)
داروهای پارکینسون
قرصهای خواب آور
بعضی از داروهای ضد روان پریشی ازجمله کلرپرومازین
داروهای ترک اعتیاد برای مثال متادون
داروهای آرام بخش
داروهای ضد تشنج از جمله داروهای صرع
داروهای ناباروری
داروهای ادرارآور
نتایج بعد از انجام تست بارداری
بعد از انجام تست بارداری دو سرانجام دارید. اگر نتیجه مثبت شد، باید یک ویزیت با پزشک متخصص ترتیب دهید و زیر نظر او قرار بگیرید. اگر جواب تست منفی شد اما شما هنوز علائم و نشانه های اولیه و شایع بارداری را داشتید (مخصوصاً نداشتن قاعدگی) باید بعد از چند روز دوباره برای انجام تست اقدام کنید.