تغذیه کودکان بیش فعال

تغذیه کودکان بیش فعال چگونه باید باشد؟

رژیم غذایی در رشد جسمی و ذهنی کودکان، نقش پُررنگی ایفا می‌کند. رژیم غذایی به‌تنهایی نمی‌تواند عامل بروز بیش فعالی یا بدتر شدن آن شود. اما می‌تواند به کودکان بیش فعال کمک کند تا راحت‌تر با این مشکل کنار بیایند.

کودکان بیش فعال و نقص توجه با فقدان توجه، فعّالیت بیش‌ازحد، رفتارهای تکانشی، یا ترکیبی از این موارد همراه است.

هر کودکی با شک ADHD باید تحت نظر یک پزشک معاینه گردد.

در کنار داروهای تجویز شده برای کودکان بیش فعال ، تغذیه سالم و متعادل را جدی بگیرید.

تحقیقات جدید در دانشگاه هاروارد نشان مى دهد،که رعایت نکات تغذیه اى به اندازه ى یک سوم تأثیر داروها مى تواند مؤثر باشد.

در زمان‌های گذشته بسیاری از کودکان به دلیل بی‌توجهی‌‌‌‌، شیطنت‌های کودکانه، بازی‌گوشی در دوران ابتدایی از درس و مدرسه کنار گذاشته می‌شدند و والدین این کودکان هرگز نمی‌دانستند که اگر با یک متخصص مشورت می کردند شرایط کودکان آن‌ها نیز به حالت عادی باز می‌گشت.

آن‌چه این کودکان را از دیگر همسالان آن‌ها متمایز می کند، یک اختلال رفتاری رشد است که امروزه به آن اختلال بیش فعالی گفته می‌شود.

بیش‌ فعالی نوعی اختلال رفتاری رشد‌، اختلال در سیستم شناختی‌، هیجانی و کنترلی است که به اختصار به آن ADHD گفته می‌شود و بیماری پیچیده‌ای است که حدود ۱۰% از کودکان را مبتلا کرده است.

این بیماری در بین پسران شایع‌تر از دختران است و دلیل اصلی آن هنوز مشخص نشده است. علایم آن قبل از ورود به مدرسه شروع می‌شود. بعضی از والدین وقتی می‌بینند کودک آن‌ها پرتحرک هست فکر می کنند دچار بیش فعالی شده است اما باید دانست که فعالیت وجنب وجوش زیاد نشانه‌ی خوبی برای این بیماری نیست.

بیش فعالی دارای خصوصیات بارزی است که شامل کمبود توجه و تمرکز، پرتحرکی و بروز اعمال ناگهانی و غیرقابل پیش‌بینی می‌شود.

تغذیه کودکان بیش فعال

اصولا غذاهایی که بتواند بیش فعالی و عملکرد مغز این بچه‌ها را بهبود ببخشد، بعضی از دانه‌ها مانند تخم کدوتنبل، تخم آفتاب گردان، کنجد هستند. این مواد غذایی بهترین منابع تامین اسید‌های چرب امگا۶ هستند که می‌توانند با مصرف این اسید‌ها بیش فعالی را کنترل کنند.

غذا‌هایی که برای کودکان بیش فعال مفید است

تحقیقات ثابت کرده است که مغز انسان درحدود ۶%چربی دارد، از نقش اسید‌های چرب ضروری برای بدن می‌توان امگا۳ و امگا۶ رانام برد که امگا۳ برای رشد و عملکرد مغز بیشترین فایده را دارد.

وجود امگا۳ می‌تواند رفتار، حافظه و کمبودهای شخصیتی و رفتاری را در کودکان بیش فعال بهبود بخشد.

کودکانی که مبتلا به بیش فعالی هستند، سطح پایین‌تری از اسید‌های چرب را دارا می‌‌باشند که در نتیجه‌ی این کمبود مشکلات یادگیری، رفتاری و عملکرد ایمنی در آن‌ها ایجاد می‌شود.

درپسران ۶ تا۱۲ سال، علاوه بر کمبود امگا۳ مشکلات کم خوابی هم دیده شده‌ است.

امگا ۳

اسید‌های چرب امگا ۳ هم می‌تواند در بهبود و کنترل بیش فعالی این کودکان مفید باشد. ماهی تن، ساردین، قزل‌آلا و تخم کتان نیز حاوی اسیدهای چرب امگا ۳ می‌باشد.

منیزیم

تحقیقات نشان داده است با رفع کمبود منیزیم در این کودکان سطح بیش فعالی آن‌ها به میزان زیادی کاهش یافته است. غذا‌هایی که دارای منیزیم می‌باشد عبارتند از: غلات آسیاب شده، مغز‌ها، حبوبات و سبزیجاتی که دارای برگ‌های تیره و همچنین شیر می‌باشد.

کلسیم

کلسیم نیز یکی از منابعی است که با تنظیم برنامه‌ی غذایی مناسب مانند شیرکم چرب، ماست، پنیر، بستنی‌هایی که با شیر تازه درست شده است و سبزیجاتی مانند کلم، برگ سبزشلغم می‌توان بیش فعالی کودکان را کنترل کرد.

روی

درتحقیقاتی که صورت گرفته است مشخص شده است که بین کمبود روی در بدن و بیش فعالی کودکان رابطه‌ی مستقیم وجود دارد. کمبود روی درکودکان بیش فعال مشکلاتی برای آن‌ها به وجود می‌آورد که می‌توان خشونت، بی‌قراری وگریه‌های زیاد‌‌، کج‌خلقی، ناتوانی درتمرکز و نفرت را نام برد. لبنیات به میزان ۸۰٪ از روی تشکیل شده‌اند.

گوشت، جگر، غلات کامل، لوبیا‌ها، مغز‌ها و سویا منابع خوبی برای تامین روی می‌باشد.

ویتامین‌های گروه ب

کودکان بیش فعال از کمبود ویتامین‌های گروه ب رنج می‌برند. درنتیجه رفع کمبود این گروه از ویتامین‌ها می‌تواندبهبودی قابل توجهی دراین کودکان به وجود آورد.بنابراین در رژیم غذایی این کودکان غذا‌هایی مانند گوشت ماهی، ارده، پسته، لوبیاها، هویج وبادام را قرارداد.

مواد غذایی مضر برای کودکان بیش فعال

١-بستنی جزو محصولات لبنی است.

باوجود اینکه تمام این محصولات الزاماً باعث تشدید علائم بیش فعالی نمی شود اما برخی کودکان نمی توانند کازئین (پروتئین مخصوص شیر) را تحمل کنند.

در نتیجه ممکن است علائم را بیشتر کند.

نوشابه ها و هر نوشیدنی گازدار و شیرین دیگر حاوی میزان قابل توجهی کافئین است که یک محرک قوی محسوب می شود.

بهترین کار این است که این مواد غذایی آماده و صنعتی را به طور کامل از برنامه غذایی کودکان حذف کرده و جایگزین های طبیعی و خانگی را دریابید.

٣-ماست:

ماست نیز مانند بستنی باعث تشدید علائم بیش فعالی در کودکان بیش فعال می شود.

البته محصولات لبنی به خودی خود برای ایجاد اختلال کم توجهی یا بیش فعالی کافی نیست.

فعالیت بیش از حد و رفتارهای تکانشی ناشی از مصرف مواد غذایی تهیه شده از شیر در بیشتر مواقع ناشی از عدم تحمل کازئین است.

در نتیجه برای مقابله با هر نوع احتمالی بهتر است میزان ماست مصرفی در کودکان بیش فعال محدود شود.

بهتر است به جای شیر گاو از شیر سویا استفاده کنید. این شیر جایگزین علاوه بر تأمین کلسیم، اسیدهای چرب ضروری نیز به بدن کودک می رساند.

۴-معمولاً کودکان پنیرها را دوست دارند.

توصیه می شود تا حد امکان پنیر مصرفی این قبیل کودکان محدود شود. البته نیازی به حذف کامل آن حداقل تا زمانی که باعث تشدید علائم نشود نیست.

۵-تاثیر شکلات بر کودکان بیش فعال:

از آنجایی که شکلات خاصیت ضداسترسی دارد شاید برخی تصور کنند که این ماده غذایی می تواند باعث آرام تر شدن کودکان بیش فعال شود.

اما متأسفانه شکلات یک ماده غذایی نامناسب برای کودکان مبتلا به بیش فعالی محسوب می شود.

شکلات حاوی میزان زیادی کافئین است و این ترکیب تأثیر محرکی دارد.

۶-نوشیدنی های گازدار، آب میوه های صنعتی و پیتزا:

نوشابه ها، آب میوه های داخل قوطى حاوى ترکیباتی نامناسبی مانند:

رنگ خوراکی های مصنوعی و مواد نگهدارنده هستند.

نتایج پژوهش ها نشان می دهند که این قبیل نوشیدنی ها و خوراکی ها تأثیر جدی روی علائم بیش فعالی می گذارد.

نوشابه ها و هر نوشیدنی گازدار و شیرین دیگر حاوی میزان قابل توجهی کافئین است که یک محرک قوی محسوب می شود.

٧-اسنک و فست فودها:

بچه ها علاوه بر نوشابه و پیتزا و آب میوه ها، عاشق هله هوله هایی مانند :

چیپس، پفک و انواع اسنک ها و فست فودها هستند

که سرشار از مواد نگهدارنده، رنگ های خوراکی مصنوعی و غیره هستند.

بنابراین باعث تشدید علائم بیش فعالی می شوند.

شما باید به مرور چیپس و پفک و سایر هله هوله ها را از برنامه غذایی کودکتان حذف کرده و به جای آن خوراکی های سالم تر و خانگی را جایگزین کنید.
فست فودهایی مانند سیب زمینی سرخ کرده، ساندویچ ها و انواع دیگر فست فودها نیز جزو مواد غذایی هستند که نباید به میزان زیاد در اختیار کودکان قرار گیرد.

چرا مواد غذایى ذکر شده تأثیر منفى بر کودکان بیش فعال دارد؟

-وجود تارترازین:

رنگ غذایی نارنجی رنگی است که به صورت رنگ غذایی افزودنی مصرف می‌شود.

تارترازین ممکن است در بیش‌فعالی موثر باشد،

تارترازین بیش از همه در موارد زیر وجود دارد:

• غذاهای آماده بسته‌بندی‌شده
• آدامس
• شکلات
• افشره لیمو
• سس‌ها
• و افزودنی‌هایی که بیشتر جهت تزئین روی دسرها مصرف می‌شوند.

نوشابه‌های گازدار:

نوشابه‌های گازدار به دلیل دارا بودن مقادیر زیادی فسفر، و قهوه، چای، کولا

و سایر نوشیدنی‌ها به علت داشتن کافئین، ممکن است علایم بیماری را تشدید کنند
میوه‌های کنسرو شده، کنسرو نخودفرنگی، بادام ساییده شده، نوشیدنی‌های کربنات دار و کیک‌هایی که به صورت بسته‌بندی‌شده به فروش می‌رسند، حاوی تارترازین هستند.

– اسید بنزوئیک :

وحود اسید بنزوئیک نیز ماده‌ای افزودنی است که ممکن است در ایجاد بیش‌فعالی موثر باشد.

از این ماده به منظور محافظت و سالم نگه داشتن مواد غذایی آماده استفاده می‌شود

و در بسیاری از غذاهای آماده مانند :

مرباها، سس‌ها، دسرها، شربت‌های طعم‌دهنده غذا، پوره میوه‌ها، آب‌میوه‌ها و ماهی‌های کنسروی خوابانده شده در سرکه، نمک و ترشی‌ها یافت می‌شود.

– نیترات و نیتریت :

وجود نیترات و نیتریت؛سوسیس و کالباس اختلالات موجود در کودکان بیش فعال را تشدید می‌کند.

دکتر کیمیاگر، متخصص تغذیه، در گفتگو با باشگاه خبرنگاران گفت:

مواد موجود در سوسیس و کالباس به ویژه مواد افزودنی که در آن‌ها وجود دارد، باعث تشدید اختلالات در کودکان بیش فعال می‌شود.

برای نگهداری طولانی مدت سوسیس و کالباس از نیتریت و نیترات استفاده می‌شود تا زود فاسد نشوند

و این مواد در داخل معده تبدیل به مواد سرطان زا شده و ترکیب تیرامین را تشکیل می‌دهد.

-آلرژی‌های غذایی :

وجود آلرژی‌های غذایی به یکی از مواد غذایی مانند:

شکر، شکلات، تخم مرغ، گندم، رنگ‌ها، طعم دهنده‌ها، افزودنی‌ها و ذرت مى توانند باعث بروز نشانه‌هایی از بیش فعالی شود.

نکته‌ی کلیدی

عادات غذایی سالم در کودکی آغاز می‌شود و تا پایان عمر ادامه می‌یابد. کودکان بیش‌ فعال نیز از این قضیه مستثنی نیستند. تغذیه کودکان بیش فعال از اهمیت ویژه ای برخوردار است. باید رژیم غذایی آنها سالم و متوازن باشد. بر اساس تحقیقات، هیچ ماده‌ی غذایی نمی‌تواند بیش‌ فعالی را درمان کند یا باعث بروز آن شود. اما با این اوصاف بهتر است تا حد امکان شکر، نمک و چربی‌های ناسالم را در رژیم غذایی کودک‌تان کاهش بدهید.

یک اقدام مناسب برای تشویق کودک‌تان به داشتن عادت غذایی سالم این است که خودتان عادات غذایی سالمی را دنبال کنید. کودک‌تان برای تهیه‌ی غذای روزمره‌اش به شما وابسته است. بنابراین تلاش کنید تا انتخاب‌های درستی داشته باشید و به کودک‌تان کمک کنید تا با بیش‌ فعالی‌اش راحت‌تر کنار بیاید.

برگرفته از: healthline.com